Vleermuizen verjagen vraagt om een preventieve, humane aanpak die wettelijk is toegestaan. De beste methode in 2025 is het plaatsen van fysieke barrières zoals vleermuisborstels onder dakpannen, aangevuld met het afsluiten van toegangspunten buiten de kraamperiode en winterslaap. Deze aanpak voorkomt dat vleermuizen zich vestigen zonder de beschermde dieren te schaden, wat cruciaal is gezien hun wettelijke bescherming in Nederland.
Waarom komen vleermuizen onder dakpannen en hoe herken je hun aanwezigheid?
Vleermuizen kiezen dakpannen en dakranden als verblijfplaats omdat deze locaties beschutting, warmte en veiligheid bieden. De smalle spleten onder dakpannen creëren ideale hangplekken die beschermd zijn tegen wind, regen en natuurlijke vijanden. De warmte die vrijkomt uit het gebouw maakt deze plekken bijzonder aantrekkelijk, vooral tijdens koudere periodes.
Je herkent de aanwezigheid van vleermuizen aan verschillende signalen. Vleermuizenuitwerpselen zijn klein, droog en korrelig, vergelijkbaar met muizenkeutels maar met glinsterende insectenresten. Deze vind je vaak verzameld onder hun hangplekken. Tijdens de avond en nacht hoor je typische geluiden zoals piepjes en krabbende geluiden wanneer de dieren actief worden.
De meest kenmerkende herkenning vindt plaats bij schemering. Vlak na zonsondergang zie je vleermuizen uitvliegen vanuit hun verblijfplaats onder de dakpannen. Dit gebeurt meestal binnen een tijdspanne van 15 tot 30 minuten na het invallen van de duisternis. Bij dageraad keren ze terug naar dezelfde locatie.
Vleermuizen zijn het meest actief tussen april en oktober. In deze periode foerageren ze intensief en gebruiken ze hun verblijfplaats dagelijks. Preventie is belangrijk voordat ze zich permanent vestigen, omdat een gevestigde kolonie moeilijker te verplaatsen is en wettelijk beter beschermd wordt. Vroege detectie maakt humane preventie veel effectiever.
Mag je vleermuizen zomaar verjagen of bestrijden in Nederland?
Vleermuizen zijn beschermde diersoorten onder de Flora- en faunawet en Europese habitatrichtlijnen. Je mag vleermuizen niet zomaar verjagen of bestrijden in Nederland. Het verstoren, vangen of doden van vleermuizen is illegaal en leidt tot aanzienlijke boetes. Ook het beschadigen van hun verblijfplaatsen valt onder deze wetgeving, wat betekent dat je geen actie mag ondernemen die hun toegang tot gevestigde kolonies blokkeert.
Er bestaat een belangrijk verschil tussen preventieve maatregelen en actieve verwijdering. Preventieve maatregelen zijn toegestaan wanneer vleermuizen nog geen permanente kolonie hebben gevestigd. Dit betekent dat je toegangspunten mag afsluiten voordat vleermuizen zich vestigen of wanneer ze tijdelijk afwezig zijn. Actieve verwijdering tijdens de kraamperiode (mei tot augustus) of winterslaap (november tot maart) is strikt verboden, omdat dit de overleving van de dieren direct bedreigt.
Voor actieve verwijdering van een gevestigde kolonie heb je een ontheffing nodig van de provincie. Deze wordt alleen verleend in uitzonderlijke gevallen en vereist meestal het inschakelen van een ecologisch adviesbureau. Je moet dan aantonen dat er geen alternatieven zijn en dat vervangende verblijfplaatsen worden gecreëerd.
Raadpleeg bij twijfel de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) of een erkend ecologisch adviesbureau. Zij kunnen beoordelen of jouw situatie onder de ontheffingsregeling valt. Humane, preventieve methoden blijven de enige legale en ethische oplossing voor particulieren die willen voorkomen dat vleermuizen zich vestigen zonder gevestigde kolonies te verstoren.
Welke natuurvriendelijke methoden werken het beste om vleermuizen te verjagen?
Fysieke barrières vormen de meest betrouwbare langetermijnoplossing om vleermuizen te verjagen zonder schade aan de dieren. Gespecialiseerde vleermuisborstels creëren een ondoordringbare hindernis onder dakpannen en langs dakranden. Deze borstels hebben een specifieke borstelhardheid en diameter die vleermuizen fysiek tegenhouden zonder verwondingen te veroorzaken. De methode werkt preventief en blijft jarenlang effectief zonder onderhoud.
Geurwerende middelen hebben beperkte effectiviteit bij vleermuizen. Sommige eigenaren proberen mottenballen of azijn, maar vleermuizen wennen snel aan geuren en keren vaak terug. Deze methode biedt geen duurzame oplossing en vereist constante vernieuwing van de geurstof.
Lichtafschrikkingstechnieken kunnen tijdelijk helpen bij het ontmoedigen van vleermuizen. Felle verlichting bij potentiële invliegopeningen verstoort hun natuurlijke gedrag, omdat vleermuizen donkere, beschutte plekken prefereren. Deze methode werkt alleen als preventieve maatregel voordat vleermuizen zich vestigen. Eenmaal gevestigde kolonies laten zich niet door licht verjagen.
Ultrasone apparaten worden vaak aangeprezen, maar hun effectiviteit is twijfelachtig. Vleermuizen gebruiken zelf echolocatie en kunnen zich aanpassen aan ultrasone geluiden. Bovendien bereiken deze apparaten zelden alle hoeken en spleten waar vleermuizen zich ophouden.
Timing is cruciaal bij alle methoden. Voer maatregelen uit tussen september en april, buiten de kraamperiode wanneer jonge vleermuizen aanwezig zijn. Check altijd eerst of er geen vleermuizen aanwezig zijn voordat je toegangspunten afsluit. Een preventieve aanpak werkt het beste: installeer barrières voordat vleermuizen zich vestigen, zodat je binnen de wettelijke kaders blijft en geen gevestigde kolonies verstoort.
Hoe installeer je vleermuisborstels en andere preventieve oplossingen?
Begin met het identificeren van alle potentiële toegangspunten. Inspecteer dakranden, de onderkant van dakpannen, kieren rond schoorstenen en ventilatieopeningen bij schemering. Let op plekken waar je vleermuizen ziet invliegen of uitwerpselen aantreft. Maak een overzicht van alle locaties die afgedicht moeten worden.
Voor de installatie van vleermuisborstels heb je basisgereedschap nodig: een stevig mes of schaar om de borstels op maat te snijden, handschoenen voor bescherming, en eventueel een ladder voor veilige toegang tot het dak. Vleermuisborstels hebben doorgaans een diameter van ongeveer 90mm en worden geleverd in lengtes die je kunt aanpassen aan de specifieke situatie.
Plaats vleermuisborstels stevig onder de eerste rij dakpannen of langs dakranden waar vleermuizen toegang zoeken. Duw de borstel volledig in de opening zodat de borstelharen een dichte barrière vormen. De stijve kunststof haren moeten voldoende weerstand bieden om vleermuizen te weerhouden, maar flexibel genoeg zijn om in verschillende spleetbreedtes te passen. Controleer na plaatsing of de borstel stevig vastzit en geen ruimtes overlaat waar kleine vleermuizen doorheen kunnen.
Combineer vleermuisborstels met het afdichten van andere kieren en spleten. Gebruik geschikt kitmateriaal voor kleine openingen rond kozijnen en leidingdoorvoeringen. Voor grotere gaten kun je gaas of andere borstels voor ongediertebestrijding gebruiken die ook geschikt zijn voor het weren van andere dieren zoals muizen en marters.
Vogelweringssystemen kunnen aanvullend geïnstalleerd worden, vooral wanneer vogels en vleermuizen dezelfde toegangspunten gebruiken. Deze systemen werken complementair en bieden bescherming tegen meerdere soorten ongedierte zonder schadelijke effecten.
Onderhoud is minimaal maar belangrijk voor langdurige effectiviteit. Controleer jaarlijks of de borstels nog goed vastzitten en niet zijn verschoven door wind of andere invloeden. Verwijder bladeren en ander materiaal dat zich tussen de borstelharen kan verzamelen. Hoogwaardige Nederlandse vleermuisborstels, zoals die wij produceren in onze fabriek in Hoogeveen, zijn gemaakt van weerbestendige materialen die jarenlang meegaan zonder vervanging.
Schakel professionele hulp in wanneer je twijfelt of vleermuizen al aanwezig zijn, of wanneer toegangspunten moeilijk bereikbaar zijn. Een ecologisch adviseur kan beoordelen of de timing geschikt is en of er aanvullende maatregelen nodig zijn. Bij complexe situaties zoals gevestigde kolonies is professionele begeleiding niet alleen verstandig maar vaak wettelijk verplicht.
Veelgestelde vragen
Wat moet ik doen als ik vleermuizen ontdek terwijl ik al bezig ben met het plaatsen van vleermuisborstels?
Stop onmiddellijk met het afsluiten van de toegangspunten en verwijder geplaatste barrières om de vleermuizen een vluchtroute te geven. Wacht tot de vleermuizen 's avonds zijn uitgevlogen en controleer zorgvuldig of alle dieren vertrokken zijn voordat je verdergaat. Bij twijfel of tijdens de kraamperiode (mei-augustus) is het verstandig om een ecologisch adviseur in te schakelen die kan beoordelen of en wanneer je veilig kunt afsluiten.
Kunnen vleermuisborstels schade aanrichten aan mijn dakpannen of dakconstructie?
Nee, vleermuisborstels zijn speciaal ontworpen om geen schade te veroorzaken aan dakpannen of de onderliggende constructie. Ze worden simpelweg ingeklemd tussen de dakpannen zonder dat er gaten geboord of bevestigingsmaterialen gebruikt hoeven te worden. De flexibele kunststof borstelharen passen zich aan de vorm van de opening aan en kunnen zelfs helpen om bladeren en ander vuil buiten te houden, wat juist bescherming biedt aan je dak.
Hoe weet ik zeker dat alle vleermuizen zijn uitgevlogen voordat ik de toegangspunten afsluit?
Observeer de uitgangspunten gedurende meerdere avonden kort na zonsondergang (binnen 30 minuten na het donker worden) en tel hoeveel vleermuizen uitvliegen. Herhaal dit bij dageraad om te zien hoeveel terugkeren. Gebruik eventueel een zaklamp om voorzichtig de spleten te inspecteren overdag, maar vermijd dit tijdens de kraamperiode. Een thermische camera kan ook helpen, maar bij twijfel is het raadzaam om een professional in te schakelen die ervaring heeft met vleermuisdetectie.
Wat zijn de risico's als ik toch per ongeluk vleermuizen insluit bij het afsluiten van toegangspunten?
Ingesloten vleermuizen kunnen verhongeren of uitdrogen, wat leidt tot dierenleed en mogelijk strafrechtelijke vervolging wegens overtreding van de Flora- en faunawet. Boetes kunnen oplopen tot duizenden euro's. Daarnaast kunnen dode vleermuizen in je dak ernstige geuroverlast veroorzaken. Ook juridisch gezien ben je aansprakelijk voor schade aan beschermde soorten, wat naast boetes ook kan leiden tot verplichte herstelmaatregelen en monitoring op eigen kosten.
Hoeveel vleermuisborstels heb ik nodig voor een gemiddelde woning?
Voor een gemiddelde Nederlandse woning met een zadeldak heb je meestal tussen de 15 en 30 vleermuisborstels nodig, afhankelijk van de lengte van je dakranden en het aantal kwetsbare punten. Meet de totale lengte van de dakranden waar vleermuizen toegang kunnen krijgen en reken ongeveer 50cm per borstel. Het is verstandig om wat extra borstels te bestellen voor moeilijk bereikbare hoeken en onverwachte openingen die je tijdens de inspectie ontdekt.
Kan ik vleermuizen ook weren door een vleermuiskast in de buurt te plaatsen?
Een vleermuiskast alleen is geen effectieve methode om vleermuizen uit je dak te weren, omdat vleermuizen niet zomaar hun gekozen verblijfplaats verlaten voor een alternatief. Vleermuiskasten werken wel goed als compensatiemaatregel bij verplichte vervangende huisvesting na een ontheffing, of als preventieve maatregel om vleermuizen een alternatief te bieden voordat ze je dak ontdekken. Combineer een vleermuiskast altijd met fysieke barrières zoals vleermuisborstels voor optimaal resultaat.
Wat is het beste moment van het jaar om vleermuisborstels te installeren?
De ideale periode is september tot en met april, wanneer vleermuizen niet in hun kraamperiode zitten en geen winterslaap houden in je dak. De beste maanden zijn september-oktober en maart-april, wanneer vleermuizen actief zijn maar geen jongen hebben. Vermijd absoluut de periode mei-augustus (kraamtijd) en november-februari (winterslaap). Controleer altijd eerst of er geen vleermuizen aanwezig zijn voordat je begint, ongeacht het seizoen.